Leonie, 1923, Otto Dix
Piktori
gjerman Wilhelm Heinrich Otto Dix ka qenë një nga përfaqësuesit më të mëdhenj
dhe më të fuqishëm të stilit satirik të pas-luftës së Ekspersionizmit Gjerman,
e cila lulëzoi gjatë viteve 1920 në Berlin, Drezden, Mannheim dhe në qytete të
tjera kryesore. Shënjestra e stilit shprehës satirik, shpesh brutal të Dix-it
ishte tmerri i luftës, për të cilën ai kishe përvojë të dorës së parë dhe
shthurjet dekadente të Republikës së Vajmarit të pas-luftës. Ai ishte i
magjepsur nga shëmtia e jetës, siç dëshmon arti i portreteve të tij dhe pikturat
e zhanrit në të cilën vëzhgimet realiste karikaturohen dhe shformohen me linja
intense, detaje dhe ngjyra acide. Një anëtar i shkollës së ‘Die Neue Sachlichkeit’ (Objektiviteti i Ri), Dix u
ndalua nga nazistët, të cilët e klasifikuan artin e tij si art të degjeneruar.
I vlerësuar si një nga piktorët më të mëdhenj ekspresionistë të pas-luftës, pikturat e tij të viteve 1920 konsiderohen
që të jenë disa nga pikturat më të bukura të anti-luftës në artin modern.
JETA E
HERSHME
I
lindur në Untermhaus, Gjermani, djali i një punëtori fonderie hekuri, gjatë
rinisë së tij Dix kaloi shumë kohë në studion e kushëririt të tij, Fritz Amann,
i cili ishte një piktor. Më pas, ndërmjet moshës 15 dhe 19 vjeç, ai u trajnua në
vend nën kujdesin e artistit Carl Senff, dhe filloi pikturimin e peisazheve të
tij të para. Në vitin 1910, ai hyri në Akademinë e Arteve dhe Zejeve të
Drezdenit. Gjatë studimeve të tij ai mori pjesë në ekspozitat e veprave të Vincent Van Gogh (1853-90)
dhe të Futuristëve, ku që të dy u kthyen në influenca madhore mbi stilin e tij
personal të pikturimit.
LUFTA E
PARË BOTËRORE: EFEKTI MBI ARTIN E DIX-IT
Dix
doli vullnetar për shërbim në ushtrinë gjermane gjatë luftës, dhe kjo përvojë
traumatike (ai u plagos seriozisht disa herë) pati një efekt të madh mbi të (ai
vuante nga përsëritja e maktheve) që u kthye në një tematikë të vazhdueshme në
artin e tij deri në vitet 1930. Pas luftës, ai mori pjesë në klasa arti në
Akademinë e Drezdenit dhe në vitin 1919 luajti një rol udhëheqës në formimin e
grupit të Suksesionit të Drezdenit – një shoqatë me artistët Ekspresionistë dhe
Dadaistë të angazhuar. Në vitin 1920, ai u takua me artistin George Grosz
(1893-1959), një bashkëpunëtor i vonë në lëvizjen e Objektivitetit të Ri; ndërkohë
që, i frymëzuar nga Dada, ai filloi të përfshinte elementët e kolazhit në
veprat e tij, disa prej të cilave ai i ekspozoi në Panairin e Dada-s në Berlin.
Më vonë, gjatë të njëjtit vit, pikturat e tij u shfaqen gjithashtu në ekspozitën
e Ekspresionistëve Gjermanë në Darmstadt.
Midis
pikturave më të fashme të Dix-it nga kjo periudhë: “Shitësi i Shkrepseve”
(1920, Galeria Shtetërore, Shtutgard), duke treguar një të gjymtuar të verbër
ish ushtar duke lypur dhe që injorohet nga kalimtarët; dhe “Lufta” (Der Krieg)
(1924), një grup me 50 gravura, të përshkruara më vonë si një nga deklaratat më
të fuqishme dhe më të pakëndshme anti-luftës në artin modern. Një nga pikturat
e tjera brutalisht të sinqerta të Dix-it ishte “Hendeku” (1923), e porositur për
qytetin e Këlnit. Ajo tregonte kufoma të gjymtuara, të kalbëzuara të ushtarëve,
dhe që shkaktuan një potere kaq të madhe saqë Muzeu Wallraf-Richartz i fshehu
ato pas një ekrani. Konrad Adenauer, më vonë Kancelari i parë gjerman i pas-luftës,
dhe më pas Kryebashkiak i Këlnit, e refuzoi pikturën dhe pushoi nga puna
drejtorin e muzeut. Vepra të tjera përfshijnë “Sakatët e luftës duke luajtur me
letra” (1920, Koleksion Privat) dhe “Prindërit e Artistit” (1921, Muzeu i
Artit, Bazel).
Në
vitin 1923, Dix pati ekspozitën e tij të parë solo në Galerinë IB Neumann në
Berlin, dhe një vit më pas Dix u bashkua me Lëvizjen e Suksesionit të Qytetit.
Deri në këtë pikë pikturat e tij në vaj po bëheshin gjithnjë edhe më shumë
realiste dhe ai po përdorte lustra të holla boje mbi tempera nënpikturë, sipas
mënyrës së Mjeshtrave të Vjetër.
GRUPI
EKSPRESIONIST I OBJEKTIVITETIT TË RI
Në
vitin 1925, ai mori pjesë në ekspozitën e “Die Neue Sachlichkeit” (Objektiviteti
i Ri) në Muzeun Mannheim – e cila përfshiu gjithashtu vepra nga artistët modern
të tillë si George Grosz,
Heinrich Maria Davringhausen, Karl Hubbuch, Rudolf Schlichter, Max Beckmann (1884-1950),
Georg Scholz dhe të tjera – dhe filloi organizimin e një serie ekspozitash
kolektive në qytetet kryesore gjermane. Përgjatë kësaj periudhe, vepra e Dix-it
ishte shumë kritike për shoqërinë bashkëkohore gjermane, duke e çuar atë që të
nënvizonte aspektet më të ftohta të jetës urbane, të tilla si prostitucioni:
shikoni pikturën “Tutorët dhe Prostitutat” (1922, Koleksion Privat). Në të njëjtën
kohë, ai ishte një portretist jashtëzakonisht i prerë, duke përdorur linja
intense, detaje dhe ngjyra acide për të krijuar portrete të fuqishme dhe
gravura të miqve të tij. Një shekmbull i shkëlqyer është piktura “Portreti i Sylvia
von Harden” (1926, Qendra Pompidou, Paris).
Në fund
të vitit 1926, Dix u emërua si mësues në Akademinë e Drezdenit, por ai vazhdoi
sulmet e tij të hidhura mbi dekadencën dhe korrupsionin e Republikës së
Vajmarit, siç ilustrohet nga triptiku i tij “Metropolis” (1928), një sulm përçmues
mbi ‘qejfet e prishura’ të kohës.
ART I
DEGJENERUAR
Në
vitin 1933, në vijim të ngritjes së regjimit të nazistëve, ai u largua nga
pozicioni i tij i mësimdhënies, për të cilën ai u përgjigj me pikturën “Shtatë
Mëkatet Vdekatare” (1933, Galeria Shtetërore, Shtutgard), një përmbledhje
piktoreske e zërave në shfaqje në Gjermaninë e re. Me ngushtimin e kontrollit të
nazistëve, Dix u ndalua që të ekspozonte veprat e tij në publik – si Emil Nolde (1867-1956), Paul Klee (1879–1940), Kurt Schwitters (1887-1948), Oskar Kokoschka (1885-1980), Ernst Ludwig Kirchner (1880-1938)
dhe Marc Chagall (1887-1985)
– u etiketua art i degjeneruar. Pikturat e tij u ekspozuan në ekspozitën e
financuar nga shteti në Mynin në vitin 1937 për artin e degjeneruar dhe më vonë
u ndalua. Artisti gjithashtu u detyrua që të bashkohej me Dhomën e Rajhut për
Artet e Bukura (Reichskammer der bildenden Kuenste), një nënndarje e Ministrisë
së Kulturës së Goebbels-it (Reichskulturkammer), dhe iu kërkua që të vetëpërmbahej
tek peisazhet, por ai vazhdoi pikturat e tij alegorike duke kritikuar idealet
naziste.
LUFTA E
DYTË BOTËRORE DHE PASOJAT
Në vitin
1939, Dix u arrestua nga nazistët me akuzat për konspiracion për të vrarë
Hitlerin, por ai u lirua më vonë. Drejt fundit të luftës ai u rekrutua në milicinë
Volkssturm, u kap nga francezët dhe u lirua në fillim të vitit 1946. Pas vitit
1946, ai mbajti rangun e Profesorit në Drezden dhe Dusseldorf, dhe mori shumë
nderime nga të dyja Gjermania Perëndimore dhe Lindore. Ai gjithashtu vazhdoi të
pikturonte për shumë vite, por nuk e tejkaloi kurrë impaktin apo
origjinalitetin e pikturave të tij të para-luftës, veçanërisht ato të viteve
1920.
KOLEKSIONET
I konsideruar
si një nga piktorët më të mëdhenj të shekullit të 20-të, dhe një figurë me
influencë brenda lëvizjes ekspresioniste në Gjermani, veprat e Otto Dix-it
varen në shumë nga muzetë më të mirë të Evropës, duke përfshirë: Kunstmuseum
Basle, Staatsgalerie, Shtutgard, Muzeun Kombëtartëi Artit Moderm, Qëndrën Pompidou
në Paris dhe të tjera.
Autoportret, Otto Dix
Burimi:
http://www.visual-arts-cork.com/famous-artists/otto-dix.htm
Përzgjodhi dhe përktheu – Enkeleda Suti.